Mustafa Kemal Paşa Samsunda isimli bu kısa yazı, Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkışının 101. yılı nedeniyle eklenmiştir.
Mustafa Kemal Paşa Samsunda
Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandıktan sonra Mustafa Kemal Paşa, Halep’te bulunan Yıldırım Ordular Grubu Komutanlığı’na tâyin edilmişti. Fakat, ateşkes hükümlerini diledikleri şekilde uygulayan müttefikler, BabIâli’yi sıkıştırdı ve bu ordunun karargâhını da kaldırarak dağıtılmasını sağladı. Bunun üzerine Mustafa Kemâl Paşa İstanbul’a geldi. Düşman donanması da aynı gün İstanbul’a demir atmıştı. Mustafa Kemâl bunları görerek “Geldikleri gibi giderler!” demişti.
Bu sırada İstanbul’da hükümet değişmiş, padişah Vahideddin sadrazamlığı (başbakanlığı) Damad Ferit Paşa’ya vermişti, Ferit Paşa hükümeti Inailizler’den yana bir politika güdüyor, âdeta Ingiltere’nin emriyle hareket ediyordu. Padişah Vahideddin meclisi de dağıttı.
Mustafa Kemal Paşa yurdun işgalden kurtarılması için İstanbul’da bir şey yapılamayacağını anlamış, Anadolu’ya geçip, halkın direnişini güçlendirmek ve teşkilâtlandırmak gerektiğini düşünmeye başjamıştı. Onun bu düşüncelerini eski silâh arkadaşları Kâzım Karabekir ve Ali Fuat Paşa ile Rauf (Orbay) Bey de paylaşıyordu. Ali Fuat Paşa 20. Kolordu Kumandanlığı ile Ankara’da bulunuyordu. Kâzım Karabekir Paşa da 15. Kolordu Komutanı olarak Erzurum’a tâyin edildi. Mustafa Kemal Anadolu’ya, halk, ordu ve yöneticiler üzerinde etkili olabilecek bir görevle gitmeyi istiyordu. Çünkü böylece düşmana karşı teşkilâtlanmayı daha hızlı başaracaktı.
Mustafa Kemal Paşa, 30 Nisan 1919 tarihinde 9. Ordu Müfettişliğine tâyin edilince aradığı fırsatı bulmuş oldu. Görevi “Samsun ve çevresinde asayişsizlik olaylarını yerin de görüp tedbir almak üzere Samsun’a kadar gitmek” şeklinde özetlenmiş, ama yetkileri son derece geniş tutularak Anadolu’nun yarısı kadar bir bölge onun idaresine verilmişti. Padişah onu uğurlarken “Siz akıllı bir paşasınız, arkadaşlannızı aydınlatacağınızdan ve doğru yolu göstereceğinizden eminim” diyordu.
Mustafa Kemal, Yunanlılar’ın İzmir ve Ege bölgesini işgal etmeye başlamalarından bir gün sonra, 16 Mayıs 1919 günü, Bandırma vapuru ile Samsun’a hareket etti ve 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a ayak bastı. 19 Mayıs 1919 tarihi, düzenli ordular kurma hareketine geçilmesinin ve millî mücadelenin başlangıcı sayıldığı için son derece önemlidir.
Necip Türk Milletinin, 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı Kutlu Olsun!
